De afgelopen anderhalf jaar was ik bestuurslid (en later vice-voorzitter) bij Promovendi Netwerk Nederland (PNN), de landelijke belangenorganisatie voor promovendi. Ik heb die tijd als ontzettend leuk en leerzaam ervaren. Per maart houd ik ermee op, omdat ik mijn maximale termijn bijna heb uitgezeten, en omdat ik voor wat langere periode in het buitenland zal zitten. PNN is dus op zoek naar een opvolger (ook nog naar andere bestuursleden), en ik kan dat iedere promovendus aanraden. Waarom? Nou, hierom.
Doe het voor promovendi
Het Nederlandse promotiestelsel staat als geheel al een tijd onder druk. De regering wil bijvoorbeeld steeds meer promovendi, maar wil daar geen cent meer voor betalen. Zo ontstaan ‘oplossingen’ als het experiment met studentpromovendi dat vooral in Groningen plaatsvindt, en waarbij promovendi hetzelfde werk doen voor minder geld en rechten. Nog erger misschien is dat er een soort fabriek ontstaat voor buitenpromovendi, zoals een prijswinnende aflevering van Argos onlangs blootlegde in Tilburg. En dan hebben we het nog niet eens over de buitenlandse beurspromovendi, die ook voor een groot deel hetzelfde werk doen als ik, maar die nauwelijks arbeidsrechten hebben.
Daar houdt het niet bij op. Contracten worden korter, de kans op mentale problemen groter. Toch nemen de meeste universiteiten dit niet serieus. Er blijven signalen binnenkomen van conflicten met begeleiders (die soms bizarre dingen zeggen als ‘schrijven doe je in je eigen tijd’, zie de serie in Science Guide hier). Er moet steeds meer, zoals valorisatie en open science, maar je krijgt niet meer tijd. Zulke problemen spelen in de wetenschap in brede zin, maar promovendi hebben er zeker ook last van.
Als je bestuurslid wordt bij PNN, dan kun je proberen hier iets aan te doen. Je kunt proberen mentaal welzijn meer onder de aandacht te brengen, je kunt proberen afspraken te maken over onderwijsverplichtingen, je kunt meedenken over de inzet voor cao-onderhandelingen. Je kunt al die bovengenoemde problemen aankaarten en bevechten. Dat gaat traag, veel trager dan ik zou willen. Maar er wordt zeker wat bereikt.
Doe het voor jezelf
Mocht je geen enkele compassie hebben voor andere promovendi (harde wereld, allemaal concurrent van elkaar), dan ben je een eikel. Maar ook dan heb je alle reden om bestuurslid te worden van PNN. Het staat natuurlijk allereerst goed op je cv, en dat is waar het bij NWO allemaal om gaat: oppervlakkigheid. Net zo gaat het niet om wát je in het buitenland doet, maar je moet er wel geweest zijn. Landelijke bestuurservaring is natuurlijk ook een grote pré, zeker als je buiten academia komt te werken (en daarop is de kans tenslotte 80%).
Gelukkig heb je ook inhoudelijk wat aan je bestuurservaring. Je krijgt bijvoorbeeld een beeld van het onderwijslandschap van Nederland: termen als ‘bekostigingsstructuur’, ‘cao-onderhandelingen’ en ‘promotiebonus’ worden gesneden koek. Je scoort ook beter bij Afkortingenbingo, omdat je snapt wat namen als VSNU, DJA, VAWO, CNV, FNV, NFU, HOP, AT en vele andere betekenen. Belangrijker is dat je ook met al die partijen om tafel gaat zitten, en ook met allerlei andere clubs als de Stuurgroep Open Science, Sofokles en het rectorencollege, om de positie van promovendi te agenderen. Je mag opiniestukken schrijven, in stuurgroepen zitten, Kamervragen schrijven, nadenken over en organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten en weet ik niet wat al niet.
Ja, je hebt al zoveel te doen. Ja, het is moeilijk en spannend. Maar jij hebt er wat aan, en de beroepsgroep waar je deel van uitmaakt heeft er wat aan. Solliciteer dus vooral voor 18 februari.
Marten van der Meulen 