De afgelopen maanden werkte ik mee aan een project dat als doel had werken over de Nederlandse taal bijeen te brengen en beschikbaar te maken. Inmiddels is een deel hiervan ontsloten via deze website. Er is nog een wereld te winnen, je kunt het bijvoorbeeld niet doorzoeken, maar daar wordt aan gewerkt. Enfin, daar wilde ik het eigenlijk niet over hebben. Ik wil het hebben over mijn bijdrage aan het project. Die bestond vooral uit begeleiding van de noestwerkende studentassistent Bo Grisel, maar ik heb ook de naam van de database bedacht. En dat is heel leuk, en geeft me een mooi excuus om over een van mijn vele obscure hobbys te praten: wetenschappelijke acroniemen.
Even voor de duidelijkheid: een acroniem is een afkorting die je als woord kan uitspreken. GFT is dus géén acroniem, noch is KNMI dat, of VVD. Wel acroniemen zijn bijvoorbeeld RIAGG, NAVO en NASA. In de wetenschap is het al een tijd de sport om voor projecten, databases, tools en andere academische uitwassen een mooi acroniem te bedenken. Ik vind dat geweldig, en ik ga hier dan ook volledig in mee. Het zijn de geweldigste processen om aan deel te nemen ook, echt brainstormen met een grote B. De vereisten zijn als volgt:
- het acroniem moet lekker uit te spreken zijn. PRZEWAL werkt net, en is misschien leuk als genealogische database voor Russische paarden, maar ideaal is het niet. Beter zijn bijvoorbeeld de Nederlandse voorbeelden DANS en CLARIAH.
- het kan een verwijzing naar een bestaande naam of bestaan woord zijn (zie Momfer). Nadeel is dan wel dat je minder makkelijk gevonden kan worden op Google. Als je bijvoorbeeld iets TRUMP noemt zul je eerst wat ander materiaal tegenkomen denk ik. Ook hier is CLARIAH dus best handig. En DAGENTA overigens ook.
- het kan een grap zijn (zie NoDaD)
Inmiddels heb ik de volgende acroniemen ter wereld gebracht:
DAGENTA – DAtabase GEschiedenis Nederlandse TAalkunde
DAVONS – DAtabase VOorbeeldzinnen Nederlandse Schoolboeken. Voor een projectje waar ik mee aan de slag ga. Geen bestaand woord, maar het bekt wel lekker vind ik.
NoDaD – Normative Database of Dutch. Dit is de werktitel voor mijn overzicht van taaladviesliteratuur in de 20e eeuw. Ja, in het Engels, maar in het Nederlands kreeg ik er geen grap uitgeperst. Ik sta open voor suggesties. Overigens is het best mogelijk dat deze opgaat in DAGENTA
MOMFER – Meertens Online Motif FindER. Voor deze kan ik maar een beetje credits nemen, hij komt vooral uit de koker van Folgert ‘Robokapje’ Karsdorp. Extra grap van hem is het gebruik van de landcode van Mali, ml. Daarmee is de link naar een bepaald geliefd kinderkarakter best groot geworden…
Wel bijna allemaal met database, nou ja, daar is even niets aan te doen. Ik zal de eerste zijn om te zeggen dat het allemaal nog beter kan, maar ik ben dan ook nog slechts de Jongste Bediende. Het fenomeen is in ieder geval genoegzaam bekend (heerlijke uitdrukking), kijk maar eens hier, hier, hier of hier voor lijstjes.
Mensen hebben er zelfs papers over geschreven (ja, papers meervoud). Schitterend materiaal, zo navelstaarderig en meta als maar kan. “Tussen 2000 en 2012 is het aantal acroniemen in de titels van medische publicaties toegenomen”, zo concludeert een paper, “maar de technische en esthetische kwaliteit is wel verminderd.” Daar kunnen we het mee doen zeg… Hoe dan ook, als altijd ben ik benieuwd naar jullie favorieten, of eigen creaties!
Marten van der Meulen 